ZKWP nie stawia owczarkom australijskim używanym do hodowli żadnych wymagań zdrowotnych. Mając jednak na uwadze zdrowie psów, warto przed podjęciem decyzji o rozmnażaniu psa wykonać kilka badań . Szukającym psa zalecamy kupowanie psów posiadających przynajmniej minimum badań.

Owczarki australijskie podatne są na wiele chorób. Przed niektórymi z nich można się w prosty sposób uchronić lub zminimalizować ryzyko ich wystąpienia. Poniżej krótkie informacje o najpopularniejszych chorobach:

DYSPLAZJA STAWÓW BIODROWYCH I ŁOKCIOWYCH

Owczarki australijskie są narażone zarówno na dysplazję stawów łokciowych, jak i biodrowych. Nie zostały wykryte geny odpowiadające za występowanie tych chorób. Wiadomo jednak, ze oba typy dysplazji są uwarunkowane genetycznie. Dlatego też istotne jest wykonywanie zdjęć RTG stawów biodrowych i łokciowych psów używanych do hodowli. Zdjęcie takie można wykonać w Polsce po ukończeniu przez psa 15 miesięcy. Do opisu zdjęcia wraz z ważnym wpisem do rodowodu uprawnieni są jedynie niektórzy weterynarze. Co ciekawe, OFA zaleca wykonywanie tych badań dopiero po ukończeniu przez psa drugiego roku życia (daje to większą wiarygodność).
Aby zminimalizować ryzyko  wystąpienia dysplazji, zalecane jest krzyżowanie  psów, które są wolne od dysplazji, tj. HD (biodra) A/A,
ew. B/B, ED (łokcie) 0/0, ew. 1/1 .
Ponadto zalecane jest unikanie przeciążania stawów u młodych psów, ponieważ na rozwój dysplazji mają wpływ nie tylko geny lecz także inne czynniki.
Więcej informacji na podstronie dysplazja.

EPILEPSJA (PADACZKA)

Jedna z najczęściej występujących chorób u aussie. Objawy podobne są do objawów padaczki u ludzi.  Nieznany jest mechanizm dziedziczenia padaczki u owczarków australijskich dlatego zaleca się wycofywanie chorych psów oraz ich najbliższych krewnych z hodowli. ASHGI zaleca, aby wycofywane z hodowli było całe pełne rodzeństwo, rodzice jak i potomstwo chorego psa. Decyzja o rozmnażaniu półrodzeństwa chorego psa powinna być dokonana po dokładnej analizie ryzyka. W przypadku wystąpienia choroby w dalszych pokoleniach, należy za wszelką cenę unikać jakiegokolwiek krzyżowania ?w linii?.
W rzeczywistości problem jest bardziej skomplikowany, gdyż właściciele i hodowcy nie chcą ujawniać informacji, że u ich psa wystąpiła padaczka. Ponadto czasem zdarza się, że padaczka nie jest uwarunkowana jest genetycznie (padaczka wtórna, np. pourazowa). Ta dziedziczna objawia się najczęściej (lecz nie zawsze) przed ukończeniem przez psa 5 lat. Najczęściej w tym wieku pies/suka mają już potomstwo.
Dodatkowym problemem jest fakt, że większość linii, zarówno wystawowych (show), jak i pracujących (working) wywodzi się od tych samych przodków, z których część niestety cierpiała na tę chorobę.
Dopóki nie zostanie wykryty dokładny mechanizm dziedziczenia tej choroby, nie możemy być pewni, że pies po zdrowych rodzicach nie zachoruje na padaczkę. Na tą chwilę ASHGI informuje, że epilepsja najprawdopodobniej uzależniona jest od kilku genów oraz sekwencji regulatorowych genów. Prawdopodobnie mamy również do czynienia z wpływem środowiska – czynnik środowiskowy powoduje uruchomienie padaczki, do której predyspozycje są genetyczne.

 MDR1

Mutacja powodująca nadwrażliwość na niektóre leki. W niektórych przypadkach wystarczy 1 zmutowana kopia genu (MDR1 +/-) aby wystąpiła reakcja neurologiczna, mogąca doprowadzić nawet do śmierci psa. Więcej informacji na podstronie MDR1. Czasem jednak nawet u psów nie posiadających zmutowanego genu (+/+) może wystąpić nadwrażliwość na leki. Większość niebezpiecznych leków ma swoje odpowiedniki. Dlatego też wszystkie psy powinny być traktowane tak jakby posiadały mutację.

Z uwagi na to, że rasa jest stosunkowo młoda a odsetek psów posiadających mutację bardzo duży eliminacja tej „wady” z populacji mogłaby przynieść więcej szkody niż pożytku. Wybór pomiędzy ryzykiem wynikającym z mutacji MDR1 a ryzykiem związanym z wyborem do rozrodu psów posiadających w linii spore ryzyko wystąpienia poważnych, utrudniających funkcjonowanie chorób lub osobników gorzej zbudowanych (większe ryzyko kontuzji) czy gorszych psychicznie powinien być oczywisty 🙂

CHOROBY OCZU

Zalecane jest coroczne badanie okulistyczne psów (wykonuje je uprawniony lekarz oftalmolog).

Ponadto dostępne są testy genetyczne wykrywające mutacje, które powodują występowanie poniższych chorób oczu.

CEA – tzw. Anomalia Oczu Collie, mogąca doprowadzić do ślepoty. Aby zachorować, pies musi odziedziczyć zmutowany gen od każdego z rodziców, tzn. ojciec  i matka muszą mieć status normal/mutant lub też mutant/mutant. Dlatego też istotne jest aby przynajmniej jeden z rodziców posiadał status normal/normal. Więcej informacji na podstronie CEA.

Katarakta / Zaćma – zmętnienie soczewki, prowadzące do ślepoty. Najczęstsza i najpoważniejsza choroba oczu u aussies. Dostępny jest test genetyczny na mutację HSF4 powodującą jeden z typów zaćmy u psów. Mutacja ta jest dominująca, tzn. nawet pies posiadający tylko jeden zmutowany gen (od 1 z rodziców) może zachorować na ten typ zaćmy. Więcej informacji na podstronieHSF4.
Istnieje możliwość leczenia operacyjnego – usunięcia zmętnionej soczewki i wszczepienie sztucznej, ewentualnie pozostawienie oka bez soczewki. W obu przypadkach pies odzyskuje wzrok. Każda operacja niesie jednak za sobą ryzyko powikłań. Ponadto koszt takiego zabiegu to kilka tysięcy złotych (za jedno oko).

prcd-PRA – postępujące zwyrodnienie siatkówki prowadzące do całkowitej ślepoty. Dziedziczona w podobny sposób jak CEA, tzn. pies żeby zachorować musi od obojga rodziców odziedziczyć po jednym zmutowanym genie. Czyli jeżeli przynajmniej 1 z rodziców ma status normal/normal możemy mieć pewność, że pies nie zachoruje na ten typ choroby. Należy jednak pamiętać, że badanie to wykrywa tylko mutację odpowiedzialną za formę PRCD. Nie gwarantuje, że pies nie zachoruje na inną formę PRA.

Badania te wykonywane są obecnie już przez wiele laboratoriów.

W ostatnim czasie pojawiły się również testy genetyczne wykrywające mutacje powodujące inne choroby oczu u aussie. Na razie badania te nie są w naszym kraju popularne i nie jest znana częstotliwość występowania tych chorób u aussie (są to choroby popularne wśród innych ras psów).
Jeśli posiadacie informacje o przypadkach tych chorób to bardzo prosimy o kontakt.

Zalecamy wykonywanie tych badań w przypadku, jeśli w linii z której pochodzi dany pies wystąpiły przypadki tych chorób. Są to m.in.

CMR1, związaną z Psią Retinopatią Wieloogniskową. Jest to prawdopodobnie mutacja recesywna (pies musi odziedziczyć zmutowany gen od obojga rodziców). Choroba ta zazwyczaj rozwija się u psów poniżej 4 miesiąca życia, może jednak z czasem się cofnąć, ponadto
w większości przypadków nie postępuje z czasem oraz nie przeszkadza psu w widzeniu. W ciężkich przypadkach może jednak doprowadzić do całkowitej ślepoty w starszym wieku. Obecnie mamy informacje o zaledwie kilku psach (blisko ze sobą spokrewnionych) posiadających mutację CMR1.

CD , związana z degeneracją czopków. Chore psy nie widzą przy jasnym świetle oraz nie rozróżniają kolorów. Zauważalny jest u nich również światłowstręt.  Mutacja ta podobnie jak poprzednia jest recesywna.  Dotychczas nie mamy informacji o jakimkolwiek przypadku tej choroby u aussie.

POZOSTAŁE CHOROBY

Choroby autoimmunologiczne – zgodnie z danymi ASHGI z 2013r. choroby zaklasyfikowane jako extremally common (czyli 10% lub więcej). Rozróżnianych jest wiele chorób autoimmunologicznych jednak ze względu na to, że wszystkie wynikają z nieprawidłowego działania systemu immunologicznego traktowane są jako jedno.Ponadto często u spokrewnionych psów występują różne choroby autoimmunologiczne. Część chorób autoimmunologicznych ma bardzo gwałtowny przebieg i przy braku szybkiego rozpoznania i leczenia może w krótkim czasie doprowadzić do śmierci. Do najpowszechniejszych chorób autoimmunologicznych wśród aussie zaliczane są: autoimmunologiczne zapalenie tarczycy , nieswoiste zapalenie jelit (IBD), toczeń, pęcherzyca i cukrzyca.

DM – Degenerative Myelopathy/ mielopatia zwyrodnieniowa – również zaliczana do autoimmunologicznych choroba powodująca niedowład i paraliż. Wg ASHGI zachorowalność wśród aussie jest niewielka. Na szczęście istnieje badanie genetyczne na obecność recesywnej mutacji w genie SOD1. Ryzyko zachorowania pojawia się u psów o statusie mutant/mutant. Jednakże nawet status mutant/mutant (affected) nie gwarantuje, że pies zapadnie na tą chorobę. Jednym z czynników ryzyka u psów o statusie affected jest występowanie innych chorób autoimmunologicznych w bliskiej rodzinie.

 

Dokładniejsza lista chorób i problemów, na które narażeni są przedstawiciele tej rasy na kolejnej podstronie: więcej informacji.

 

Opracowanie: Anna Stelmach (na podstawie informacji z forum aussie oraz stron laboratoriów oraz ASHGI i OFA)